Dane tekstu dla wyniku:	1
Identyfikator tekstu:	PELCRA_1303919981204
Tytuł:	ŚWIAT POGRANICZA
Wydawca:	Agora S.A.
Źródło:	Gazeta Wyborcza
Kanał:	#kanal_prasa_dziennik
Typ:	#typ_publ
Autorzy:	Sokrat Janowicz,
Data publikacji:	1998-12-04
Obowiązywał bezwzględny zakaz przechodzenia z katolicyzmu rzymskiego na wschodni. Na odwrót natomiast - proszę bardzo! Z tej możliwości korzystali niepańszczyźniani, którym ta zmiana wyznania dawała widoki na lepsze bytowanie; hołota nie była tym naturalnie zainteresowana, a zresztą kto by to finansował. Jak mawiał pewien pleban z Białej Rusi - możesz sobie wierzyć choćby w kozła, chamie, bylebyś płacił należne Kościołowi... Spore zasługi w formowaniu się w XVIII w. nowego języka literackiego Białorusinów (wciąż jeszcze wtedy nazywanych Litwinami) położyli jezuici z prowincji białoruskiej. W rozbudowanym przez nich szkolnictwie, przez które przepuszczali młódź z dworów i mieszczańską, organizowali teatrzyki uczniowskie z często niebłahym repertuarem. W sztukach tych z lubością kreowano postać chłopka-roztropka, co nie dawał się omamić diabłu, a dyskurs z siłą nieczystą kończył wyłojeniem skóry czartowi. Ów bohater z ludu wygłaszał swe kwestie po białorusku, co nie nastręczało problemów amatorskim aktorom, którzy wszak sami w życiu codziennym nie zawsze posługiwali się polszczyzną, bo dwory, z których pochodzili, stanowiły ledwie wysepki pośród białoruskojęzycznego morza. Białoruskość odrasta łacinką