Cyprian Kamil Norwid, wielki polski poeta i filozof XIX wieku, powiedział, że lud, że masy są niezdolne do myślenia abstrakcyjnego. Myślą w kategoriach nazwisk, osób, postaci, tylko to pozwala im się zorganizować. Gdy taka osoba pojawi się, działa jak katalizator oczekiwań i energii całego narodu. Rewolucje lub wielkie ruchy społeczne są bez przywódców niemożliwe. W Indiach potrzebny był Gandhi, w Ghanie - Nkrumah.
Większość prostych żołnierzy najróżniejszych armii
wyzwoleńczych
, na których natknąłem się w Afryce lub Ameryce Łacińskiej, miała bardzo niski poziom świadomości politycznej. Wielu nawet nie znało politycznych celów swej wojny. W Angoli wiedzieli jedynie, że walczą za Aghostino Neto lub Jonasa Savimbi. Gdyby Savimbi w ciągu nocy zniknął z widowni, to cały ruch partyzancki by się rozsypał. Naturalnie, są plemienne korzenie takich funkcji przywódczych, jednak nie wystarcza to jako wyjaśnienie. Istnieje funkcjonalna konieczność organizowania się wokół postaci przywódczych.
Weźmy Etiopię. Armia etiopska mając pół miliona ludzi pod bronią była najsilniejszą armią w Afryce. Gdy rozniosła się wiadomość, że jej dowódca, Mengistu, uciekł z kraju, żołnierze po prostu rozeszli się do domu. Bez jednego strzału armia się rozleciała, pół miliona ludzi jednego dnia! Oto, jak ważna jest postać wodza jako punktu zbiorczego wszelkich energii, oczekiwań, marzeń, nadziei i wysiłków woli.
|