Dane tekstu dla wyniku:	1
Identyfikator tekstu:	PELCRA_1303919970920
Tytuł:	Europa i pamięć
Wydawca:	Agora S.A.
Źródło:	Gazeta Wyborcza
Kanał:	#kanal_prasa_dziennik
Typ:	#typ_publ
Autorzy:	Bronisław Geremek*, Tłum. Agata Sałuda,
Data publikacji:	1997-09-20
skierowany przeciwko przejawom europejskiej megalomanii. Porównując Europę z dwoma pozostałymi kontynentami, można uznać, że stała ona niżej: nawet jeżeli jest nieprawdą, że alegoria, o której mówimy, wyrażała poczucie niższości (owa epoka bardziej szanowała wojownika niż bogacza czy uczonego), to zgodnie z naszym dzisiejszym systemem wartości takie symboliczne przedstawienie Europy mogłoby być uznane za pejoratywne. Czyż nie jest to dobra przeciwwaga w stosunku do tendencji europocentrycznych? Centralne miejsce zajmowane przez Rzym w ciągu długiej historii Europy stanowi wystarczające uzasadnienie tego, by wśród przywołanych mitów europejskich umieścić legendę o początkach Wiecznego Miasta. Jest zresztą po temu racja szczególna, mianowicie sama materia legendy. Bliźniacy Romulus i Remus byli wnukami Numitora, króla Alby Longi, którego odsunął od władzy jego własny brat, a synami księżniczki Rei Sylwii i boga Marsa. Dzieci skazono na zagładę w wodach Tybru, ale zostały w cudowny sposób ocalone i wychowane, najpierw przez wilczycę, a potem przez pasterza. Do tego momentu opowieść wydaje się klasyczną legendą eponimiczną opartą na tradycjach greckich, której celem jest przypisanie pewnego znaczenia nazwie miasta. Za istotną i wymowną uważam jednak samą opowieść o założeniu miasta na wzgórzach. Romulus postanawia wznieść je na Palatynie i otoczyć murami, natomiast Remus wybiera Awentyn i decyduje, że miasto będzie pozbawione murów. Ta konfrontacja między miastem otwartym i miastem zamkniętym - Remus został zabity przez Romulusa czy też jego namiestnika Celera na Palatynie podczas wznoszenia murów lub w chwili, gdy usiłował przeskoczyć przez fortyfikacje - wydaje się w wysokim stopniu symboliczna dla całego procesu tworzenia się Europy, tak głęboko naznaczonej, dziś jeszcze bardziej niż wczoraj, alternatywą otwarcia i zamknięcia. Remus, przegrywający w legendzie i w długiej historii Europy, wydaje się coraz bliższy naszej obecnej postawie. Wróćmy jeszcze do legend średniowiecza. Najważniejsza ich część związana jest z Biblią stanowiącą źródło wiedzy historycznej oraz podstawę dla całej kultury literackiej tamtej epoki. Józef Flawiusz w I wieku, a potem ojcowie kościoła kojarzyli trzy znane im części świata z przekazem biblijnym dotyczącym potomstwa Noego: Sem uważany był za założyciela rodziny ludów semickich i w naturalny sposób kojarzony z Azją; Cham, który nie uszanował nagości ojca, musiał cierpieć karę niewolnictwa i symboli