ądów w niepodległej Finlandii, ale książę propozycję tę zdecydowanie odrzucił. W 1785 r. Sprengtporten wstąpił do służby w armii holenderskiej. Od tej pory zaczął lansować pomysł poddania Finlandii pod protekcję rosyjską. Projekty tej treści przedstawił następnie posłom rosyjskim w Hadze (1785) i w Sztokholmie (1786). W 1786 r. Sprengtporten wstąpił oficjalnie do służby rosyjskiej. Na szczęście dla rządu Gustawa III, w połowie lat osiemdziesiątych tylko garstka Finów podzielała jego poglądy116.
Pomimo narastającej od dłuższego już czasu krytyki poczynań rządu i powszechnego prawie niezadowolenia, Johan Liljencantz i Johan Christopher Toll przekonali króla o konieczności zwołania riksdagu. Nowe zgromadzenie stanów pierwszemu z nich potrzebne było do tego, by uzyskać nowe środki dla zapewnienia zachwianej równowagi budżetowej, drugiemu zaś do zdobycia nowych funduszów na gruntowną reorganizację armii. Obaj doradcy zapewniali króla o niechybnym sukcesie rządu. 2 kwietnia 1786 r. Gustaw III nieoczekiwanie zapowiedział więc zwołanie riksdagu na maj 1786 r. Wyniki elekcji wskazywały jednak na to, że współpracownicy króla mylnie odczytali nastroje społeczeństwa. Wszędzie wybierano notorycznych malkontentów. Po wyborach stało się jasne, że na riksdagu nastąpi gwałtowny atak na dotychczasowy kurs polityczny rządu. Szlachta była zdominowana przez
antyrojalistycznych
patriotów z Fredrikiem Axelem von Fersenem na czele. W Izbie Rycerskiej zasiadała tylko mała grupka zwolenników króla, kierowana przez Johana Christophera Tolla. Izba Chłopska była nastawiona zdecydowanie opozycyjnie. Kler i mieszczanie byli natomiast bardziej podzieleni. Obok Fersena, sporą rolę wśród opozycjonistów odgrywali również Clas De Frietzcky, Carl Fredrik Pechlin, Gustaf Adolf Reuterholm, biskupi : Olaf Celsius i Daniel Herweghr oraz Johan von Engeström. Fersen żądał od króla przede wszystkim ścisłego przestrzegania konstytucji 1772 r. Bardziej radykalni opozycjoniści w rodzaju Pechlina i Reuterholma chcieli natomiast, w oparciu o Danię i Rosję, doprowadzić do powrotu do zasad politycznych "ery wolności". Biskupi byli oburzeni skandaliczną administracją kościelną kraju. Engeström z kolei, przeniknięty ideałami francuskich filozofów, nienawidził króla za zamach sierpniowy i gotów był przysporzyć rządowi jak największych kłopotów. Na szczęście dla Gustawa III, opozycja nie miała sprecyzowanych planów działania, a największą rolę w jej szeregach odgrywał dość umiarkowany hrabia Fersen, który zalecił swoim kolegom wstrzymanie się na razie od wszelkich gwałtownych wystąpień. Na kilka dni przed rozpoczęciem obrad król spotkał się z Fersenem i przedstawił mu propozycje legislacyjne rządu. W czasie tego spotkania lider opozycji zreferował władcy swój punkt widzenia na przyczyny obecnego kryzysu i poddał surowej krytyce dotychczasowe poczynania rządu. Rozstali się bez osiągnięcia jakiegokolwiek porozumienia.
6 maja 1786 r. obrady riksdagu zostały otwarte. Jak zwykle, mowa tronowa Gustawa III była majstersztykiem elokwencji. Następnego dnia Elis Schröderheim odczytał sprawozdanie rządu z wszystkich jego dokonań w ciągu ostatnich 8 lat. Mówił o stanie kościoła, reformie kodeksu karnego, postępie w zakresie handlu i rolnictwa, akcji osadniczej w Finlandii, rozbudowie armii i floty, osiągnięciach naukowych i kulturalnych oraz o wysokich nakładach na upiększenie stolicy. Mowa Schröderheima nie wywarła j
|