Dane tekstu dla wyniku: 1
Identyfikator tekstu: IJPPANp0003100006
Tytuł: Miłość z atomem w tle
Wydawca: Konrad Wągrowski
Źródło: Esensja nr 09
Kanał: #kanal_prasa_miesiecznik
Typ: #typ_lit
Autorzy: Sebastian Chosiński,  
Data publikacji: 2009-11-08
ak naprawdę ma znaczenie? – zdrady własnych ideałów. Druga z pamiętnych scen obywa się bez słów. Schorowany Dmitrij, chcąc dowiedzieć się, jak postępują prace nad reakcją termojądrową, w których nie bierze już bezpośrednio udziału, wybiera się pieszo do instytutu. Kiedy idzie wzdłuż budynku, widzimy z oddali malutką, zgarbioną postać na tle monumentalnej, wysokiej na kilkadziesiąt metrów ściany – ot, istota, która nic nie znaczy w porównaniu z potężnymi siłami natury, które stara się okiełznać.
Aleksiej Batałow – któremu w dzieciństwie i młodości dzięki ojczymowi, pisarzowi Wiktorowi Ardowowi, dane było poznać między innymi Michaiła Bułhakowa, Annę Achmatową, Osipa Mandelsztama i Borysa Pasternaka – grając Gusiewa, miał trzydzieści trzy lata. Za sobą już wielkie role w „Żurbinach” („Bolszaja siemja”, 1954) Josifa Chejfica i „Lecą żurawie” (1957) Kałatozowa; przed sobą natomiast nie mniej udane kreacje w adaptacjach dziewiętnasto- i dwudziestowiecznej prozy rosyjskiej: „W miasteczku S.” (1966) Chejfica (według Antona Czechowa), „Żywym trupie” (1968) Władimira Wiengierowa (na podstawie Lwa Tołstoja), „Ucieczce” (1970) Aleksandra Ałowa i Władimira Naumowa (według Bułhakowa) oraz w obyczajowym, nagrodzonym Oscarem, melodramacie Władimira Mieńszowa „Moskwa nie wierzy łzom” (1979). Żonę Gusiewa, Lolę, zagrała rodowita moskwianka, młodsza o dziesięć lat od Batałowa, Tatjana Ławrowa (rocznik 1938). Po ukończeniu szkoły aktorskiej przy Moskiewskim Akademickim Teatrze Artystycznym (MChAT) zadebiutowała w 1959 roku w historyczno-obyczajowej opowieści Władimira Gierasimowa „Piesn’ o Kolcowie”, poświęconej Aleksiejowi Kolcowowi, jednemu z wybitniejszych rosyjskich poetów epoki romantyzmu. W późniejszych latach poświęciła się przede wszystkim grze w teatrze; w filmach kinowych i telewizyjnych pojawiała się bardzo rzadko (między innymi głośne, choć mało udane, fantastyczno-naukowe „Biegstwo mistera Mak-Kinli” Michaiła Szwejcera z 1975 roku). Ostatnio można ją było zobaczyć w epizodycznej roli w sensacyjno-historycznym serialu Kiryła Sieriebriennikowa „Dniewnik ubijcy” (2002). Zmarła w Moskwie przed dwoma laty. Zupełnie inaczej potoczyła się kariera odtwórcy roli Ilji Kulikowa, czyli Innokientija Smoktunowskiego. Ten, pochodzący ze wsi Tatjanowka w obwodzie tomskim na Syberii, aktor urodził się w 1925 roku. Jako nastolatek wziął udział w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej, przechodząc szlak bojowy od Kurska do Berlina. Po zdobyciu stolicy III Rzeszy wrócił do ojczyzny, by uczyć się aktorstwa w syberyjskim Krasnojarsku. Występował później na deskach scen w Norylsku (daleko na północy Rosji), dagestańskiej Machaczkale, nadwołżańskim Stalingradzie, Leningradzie i Moskwie (gdzie znalazł się w zespole MChAT-u). W kinie zadebiutował w opartym na jednej ze sztuk Bernarda Shawa filmie Tatjany Bieriezancewej „Kak on łgał jejo mużu” (1956); Michaiła Romma poznał jeszcze w tym samym roku na planie „Ubijstwa na ulice Dante”. Później zagrał między innymi Hamleta w słynnej ekranizacji Grigorija Kozincewa (1964), Porfirego Pietrowicza w „Zbrodni i karze” (1969) Lwa Kulidżanowa oraz Iwana Wojnickiego w „Wujaszku Wani” (1970) Andrieja Konczałowskiego. Ostatnią znaczącą rolą Smoktunowskiego był natomiast cesarz bizantyjski Justynian Wielki w historycznym fresku Giennadija Wasiljewa „Ruś iznaczalnaja” (1985). Aktor zmarł na zawał serca piętnaście lat temu.
Wielu wybitnych radzieckich aktorów Michaił Romm obsadził w rolach drugo- i trzecioplanowych. W ojca Dmitrija, Aleksieja Gusiewa, wcielił się wówczas prawie siedemdziesięcioletni Nikołaj Siergiejew; na deskach teatralnych występujący od 1920 roku. W filmie pojawił się dość późno, bo dopiero siedemnaście lat po debiucie teatralnym. Po sukcesie „9 dni jednego roku” pojawił się jeszcze w kilku ważnych obrazach: „Żywych i martwych” (1963) Aleksandra Stolpera, „Andrieju Rublowie” (1966) Andrieja Tar