2.2.2.6. Przebieg postępowania
Ustawa XII Tablic rozpoczynała się od słów:, jeśli wzywają do sądu, idź" - si in ius vocat ito (T 1,1). Nie w każdym miejscu wolno było dokonać wezwania. Na przykład, nie można było naruszać miru domowego i stanąć w drzwiach z żądaniem udziału w procesie. Z czasem pretor nie pozwalał pozywać pewnych osób bez swej zgody, na przykład patronów czy współmałżonka, a skargą, z której zasądzenie powodowało infamię - nigdy. Nie dopuszczał in ius vocatio w pewnych okolicznościach, jak wobec uczestników orszaków ślubnych lub pogrzebowych, urzędników i kapłanów podczas pełnienia funkcji. Do powoda należało zadbać o
stawiennictwo
pozwanego, a przecież bez obecności i aktywności obu stron kontradyktoryjny proces nie mógłby się toczyć. Stąd upoważnienie ustawy XII Tablic do użycia siły wobec opierającego się, ale też obowiązek zapewnienia niepełnosprawnemu skromnego transportu.
Po prywatnym i ustnym wezwaniu należało natychmiast udać się in iure, chyba że vindex gwarantował stawiennictwo. Gdyby się taki nie znalazł, samemu też można się było zobowiązać do późniejszego przyjścia. Składano zabezpieczenie - vadimonium, czyli obowiązek zapłaty umówionej kwoty, która nie wchodziła w rozliczenie wartości przedmiotu sporu.
|