komórki o zgrubiałych ścianach otoczonych dodatkową otoczką śluzową (mukopolisacharydową), które służą do wiązania azotu przez sinice. W heterocystach odbywa się redukcja azotu do amoniaku za pomocą enzymu nitrogenazy. Działanie nitrogenazy jest blokowane przez tlen i uważa się, że grube ścianki heterocyst chronią ich wnętrze przed jego dostępem. Heterocysty nie prowadzą II systemu fotosyntezy, nie wytwarzają zatem tlenu, a zawarte w nich enzymy oddechowe wręcz wyłapują wszelkie jego przecieki.
Obecność heterocyst świadczy więc nie tylko o braku przyswajalnych związków azotu w środowisku, ale też o obecności w nim tlenu. Jeśli jednokomórkowe sinice wiążą
azot
, to tylko w warunkach beztlenowych.
Z występowania BIF, ostatnich skał okruchowych z uraninitem, pierwszych heterocyst i rozwoju stromatolitów wnosimy, że około 2 Ga temu następowało powolne przejście od atmosfery beztlenowej do tlenowej. Trwało to tak długo, póki prawie cały dwutlenek węgla zawarty w atmosferze nie został wykorzystany przez organizmy do syntezy związków organicznych. Praktycznie jedynym źródłem dwutlenku węgla dla autotrofów, jeśli pominąć wyziewy wulkaniczne, stał się odtąd proces oddychania wyzwalający do atmo
|