Bardzo istotne w kontekście wizerunku Borysa są fragmenty dzieł Teofilakta z Ochrydy powstałych w końcu XI, a więc w ponad 200 lat po chrzcie bułgarskiego władcy. Odnajdujemy w nich pozytywny obraz Borysa, jako pierwszego chrześcijańskiego władcy Bułgarii a także pewne informacje go dotyczące, a których nie ma w innych źródłach. Borys wzmiankowany jest w Żywocie św. Klemensa372, Historii męczeństwa 15 męczenników z Tyberiopola373, jak również w jednym z listów374 ochrydzkiego arcybiskupa.
Podobnie jak bizantyńscy kronikarze Teofilakt przedstawia okoliczności przyjęcia przez Borysa chrztu. Mówi o zewnętrznym zagrożeniu (
frankijskim
!) i o głodzie, który dotknął Bułgarów. Wedle arcybiskupa bułgarski władca mimo młodego wieku375 umiał odczytać te wydarzenia jako znaki pochodzące od prawdziwego Boga. Wysłał więc posłów do cesarza Michała i do senatu z prośbą o zawarcie pokoju i o chrzest. Bizantyńczycy ucieszyć się mieli z propozycji Borysa, bowiem, jak podkreśla Teofilakt, wcale się jej nie spodziewali376. Borys został ochrzczony i przyjął imię Michał. Razem z nim ochrzczonych zostało wielu Bułgarów, ale tych, którzy wyróżniali się pochodzeniem, autorytetem i bogactwem. Za nimi zaś poszli i pozostali. Co prawda arcybiskup wspomina również o opozycji przeciw przyjęciu chrztu, ale wyraźnie ją bagatelizuje i deprecjonuje. Wiernych pogańskiej religii przyrównuje do dzikich zwierząt i stwierdza, że przeciw nim wysłano wojsko, ale niezbyt liczne i zostali oni łatwo pokonani, co było tym prostsze, że Borys wspierany był przez Boga377.
Przedstawiony powyżej proces dochodzenia Borysa do chrześcijaństwa w pewnym stopniu współgra z tym, który znajduje się u bizantyńskich kronikarzy. Novum jest ukazanie Franków, jako tych, którzy zagrażali Bułgarom. Teofilakt wyraźnie wskazuje, iż Borys zwrócił się do Konstantynopola całkowicie dobrowolnie. Bizantyńczycy nie tylko stawali się przewodnikami w drodze do prawdziwej wiary, ale i również sojusznikami, dzięki którym zneutralizowane zostało zagrożenie ze strony Franków. Takie ujęcie, ja
|