ntrreformacji na ziemie Pomorza czy Śląska, ponieważ protestantyzm miał zaniknąć wraz z wysiedleniem Niemców. Podobnie przedstawiała się sytuacja z losami unii brzeskiej. Wiemy o prześladowaniach, jakich doznawali zwolennicy obrządku greckokatolickiego. Unię na ziemiach anektowanych przez ZSRR ostatecznie zlikwidowano w 1946 roku, a więc dokładnie w 350 lat po brzeskiej, wysyłając opornych duchownych do więzień i łagrów. Tu więc z kolei władze komunistyczne torowały drogę powrotowi prawosławia.
Bardzo wiele dzieliło historiografię przedrewolucyjną od
bolszewickiej
, choć w miarę wzrostu sterowanego z Kremla nacjonalizmu różnice te ulegały częściowemu zatarciu. Z kolei zgoła inne spojrzenie na narodową przeszłość reprezentuje rosyjska publicystyka historyczna ostatniej dekady. Jedno wszakże przekonanie pozostało chyba wspólne i podzielane nie tylko przez hierarchów Cerkwi.
Jest nim spiskowa teoria dziejów, wyrażająca się w twierdzeniu, iż od blisko tysiąca lat głównym celem papiestwa było zniszczenie prawosławia. Pochlebia ona poniekąd dumie narodowej Wielkorusów: oto jak bardzo liczymy się w świecie wyznaniowym, skoro taka duchowa potęga jak Rzym przez tyle wieków wytęża wszystkie siły, aby prawosławie zniknęło z mapy wyznaniowej nie tylko Europy, ale i azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej w jej obecnym, tak bolesnym dla wielu, bo okrojonym kształcie.
|