Książę Stanisław Poniatowski
Książę był w Rzymie równie popularny jak pożyteczny, albowiem z iście książęcym gestem wydawał pieniądze na cele społeczne, zatrudniał wielu rzymian w swoich rezydencjach, płacił miastu podatki, dawał dobrze zarobić antykwariuszom, księgarzom i artystom. Szanowano go w najwyższych sferach arystokratycznych i na dworze papieskim. A jednak przyszedł czas, kiedy Poniatowski stał się dla tych nobliwych osobistości
niewygodny
. Zerwano z nim kontakty towarzyskie i utrudniano życie. Wszystkiemu winien był skandal obyczajowy. Około 1807 roku związał się z kobietą z ludu Kasandrą Luci. Nie wiadomo dokładnie, czy poprzednio należała do służby pałacowej czy też poznał ją w innych okolicznościach. Była żoną rzymskiego szewca pijaka, są różne zdania na temat jej zerwania z mężem. Książę wcale nie ukrywał związku z tą kobietą i nawet miał z nią dzieci. Wśród duchowieństwa i arystokracji narastało oburzenie, ze zgorszeniem opowiadali sobie o książęcym związku Polacy mieszkający w Rzymie. Lata mijały i życie w atmosferze nienawiści i potępienia stało się tak trudne, że książę Poniatowski podjął decyzję opuszczenia miasta raz na zawsze. W 1826 roku wyjechał z konkubiną i czwórką dzieci do Florencji. W 1830 roku poślubił już owdowiałą Kasandrę, miał wówczas siedemdziesiąt sześć lat. Zmarł we Florencji 13 lutego 1833 roku i tam został pochowany.
Tajemniczy rzymski magnes przyciągał rzesze naszych rodaków, którzy zdołali opuścić ziemie polskie ujarzmione przez zaborców, albo już wcześniej, w ostatnich latach istnienia niepodległej Rzeczypospolitej, wybrali los emigrantów. Każdy, kto wytyczył sobie trasę podróży po Europie, obierał Rzym jako cel najważniejszy. Na każdym, kto dotarł do miasta, pozostawiało ono niezatarte piętno, często odciskające się na twórczości, widoczne we wspomnieniach lub decydujące o zmianie planów życiowych.
|