Charakterystycznym zjawiskiem drugiej połowy XVII stulecia był zastój w rozwoju kulturalnym Rzymu. Brakowało między innymi artystów na miarę mistrzów z poprzednich epok.
Wiele troski o sprawy kultury i nauki, o podniesienie gospodarki Rzymu wykazywał Benedykt XIV (1740-1758), chyba najbardziej wykształcony papież XVII wieku. Popierał rozwój sztuk pięknych, założył kilka instytutów naukowych, dając im pewną niezależność w głoszeniu poglądów i podejmowaniu badań. Uczony papież położył wielkie zasługi na polu ratowania zabytków starożytności. Wziął pod ochronę Koloseum i ogłosił je miejscem świętym, bo zroszonym krwią umęczonych chrześcijan. Skończono więc z traktowaniem amfiteatru jako zwaliska gruzów dostarczających kamienia lub wielkiego magazynu. Dokonano wstępnej konserwacji, naprawiając kruche ściany i usuwając gruz. Dokoła areny ustawiono czternaście kapliczek - stacji drogi krzyżowej. Tu w czasie Wielkiego Tygodnia corocznie odbywały się nabożeństwa z udziałem papieża.
Benedykt
XIV w bazylice św. Pawła za Murami zgromadził portrety wszystkich papieży. Kolekcja uzupełniana jest podobiznami jego następców na początku każdego pontyfikatu.
W ostatnim ćwierćwieczu XVIII stulecia zaczęto w sztuce odchodzić od baroku. Dekoracyjność ustępowała prostocie czerpanej ze sztuki klasycznej. Raz jeszcze sięgnięto do antyku, uznając doskonałość jego form. Jednym z inicjatorów powrotu do form klasycznych był niemiecki historyk sztuki Johann Joachim Winckelmann, który osiedlił się w Rzymie w 1755 roku, inspirując systematyczne badania nad sztuką starożytną, prowadzone przede wszystkim przez historyków sztuki nazywanych wówczas antykwariuszami.
|