iemieckiej, rząd republiki francuskiej "pragnąc zapewnić swemu sprzymierzeńcowi zarówno pod względem militarnym, jak i przemysłowym wszelkie gwarancje pożądane dla bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego Cesarstwa, przyznaje Rosji zupełną swobodę oznaczenia swych granic zachodnich według swej woli". Innymi słowy Francja decyzję o losach Polski oddawała w ręce cara. Tekst tej umowy został w listopadzie 1917 r. opublikowany przez rosyjski rząd rewolucyjny i wywołał we Francji niemałe zakłopotanie.
W tym samym czasie w Anglii zaczęto rozważać korzyści i niekorzyści płynące dla Wielkiej Brytanii z możliwej odbudowy państwa polskiego. Rozważania te znalazły wyraz w dwóch
memoriałach
, opracowanych jesienią 1916 r. Autorzy ich patrzyli na problem polski z różnych punktów widzenia. Porównanie ich rzuca interesujące światło na politykę brytyjską.
Jeden z tych memoriałów opracowano w Foreign Office jesienią 1916 r. na polecenie premiera Asquitha. Opowiadał się on za "utworzeniem Królestwa Polskiego z wielkim księciem rosyjskim jako królem" i podkreślał, że gdyby Polska uzyskała "dostęp do Bałtyku dla swego handlu, powstałoby państwo, które z punktu widzenia narodowego i gospodarczego miałoby perspektywy trwałości. Wobec silnego antagonizmu rasowego polsko-pruskiego, który spowodował otwarte wypowiedzenie się Polaków zaboru rosyjskiego pr
|