st stosowanych dotąd, często na przemian albo w zależności od określonego referatu czy wydziału, wzorów austriackich, rosyjskich czy francuskich stopniowo wprowadzono jednolite wzory polskie, regulowane bardzo dokładnie odpowiednimi instrukcjami. W szczególności dużą rolę odegrał w tym względzie wychodzący od 1 marca 1920 r. na podstawie rozporządzenia podsekretarza stanu Władysława Skrzyńskiego z 26 września 1919 r. "Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej"
Minister Eustachy Sapieha wprowadził z dniem 1 października 1920 r. nową organizację MSZ, obowiązującą do 1 kwietnia 1921 r. Istotne novum w stosunku do poprzedniej struktury, niezależnie od
zastosowanego
nazewnictwa, polegało na utworzeniu osobnego Departamentu Konsularnego. Oznaczało to zarzucenie dyskutowanej od początku koncepcji połączenia zagadnień konsularnych z ekonomicznymi i politycznymi w ramach komórek obejmujących swym działaniem określone rejony geograficzne świata. Zastosowane rozwiązanie wynikało z ogromu spraw, jakie MSZ i placówki zagraniczne musiały rozwiązywać po wojnie, zwłaszcza w zakresie spraw obywatelstwa, dochodzenia roszczeń likwidacyjnych wobec zaborców itp. Elementem godnym uwagi było utworzenie nie spotykanego dotąd w strukturze organizacyjnej innych państw Wydziału Ogólnego, który zajmował się Ligą Narodów i innymi organizacjami międzynarodowymi, politycznymi i społecznymi, a także zjawiskami ideowymi, społecznymi, takimi jak np. socjalizm, sprawy wyznaniowe itp. Tylko obawie przed zbyt małym zakresem obowiązków tego wydziału należało chyba zawdzięczać włączenie do niego spraw dotyczących Watykanu, Argentyny, Brazylii i innych państw południowoamerykańskich oraz azjatyckich (bez Japonii). Stworzono także oddzielny Departament Prawno-Traktatowy i wyodrębniono biura szyfrowe bezpośrednio zależne od ministra. Zaskakuje umiejscowienie w Dyrekcji Spraw Politycznych (dotąd Departament Dyp lomatyczno-Polityczny) Wydziału Ekonomicznego, dla którego bardziej odpowiednim byłby zapewne departament zajmujący się zagadnieniami gospodarczmi.
W sumie do 1 kwietnia 1921 r. działało w MSZ 17 Wydziałów w 6 większych jednostkach: Gabinecie Ministra i Protokole Dyplomatycznym, Departamencie Konsularnym, Departamencie Prawno-Traktatowym i Biurze Szyfrowym.
|