z Warmią pod zaborem pruskim, 1807 w okolicy miasta bitwa Francuzów z Prusakami. 1873 usunięcie języka polskiego ze szkół i fala germanizacyjna. Ludność polska odpowiada zakładaniem polskich placówek (Spółdzielczy Bank Ludowy, Towarzystwo Szkolne). Od 1886 do 1939 wychodzi "Gazeta Olsztyńska", założ. przez J. Liszewskiego, która odgrywała dużą rolę w obronie interesów polskich i języka ojczystego. Po śmierci Liszewskiego "Gazetę Olsztyńską" prowadziła rodzina Pieniężnych, zasłużonych działaczy.
Po I wojnie światowej w 1920 Olsztyn w wyniku
niekorzystnego
dla Polski plebiscytu nadal pod panowaniem Niemiec. Od 1920 siedziba Związku Polaków w Prusach Wsch., a po włączeniu go w 1923 do Związku Polaków w Niemczech siedziba IV dzielnicy Związku. W 1934 otwarto szkołę polską.
Po dojściu Hitlera do władzy nowa fala represji w stosunku do ludności polskiej. Niszczenie dorobku kulturalnego i materialnego społeczeństwa polskiego oraz prześladowanie działaczy polskich. Po wybuchu IIwojny światowej większość działaczy polskich uwięziona lub zamordowana w obozach zagłady.
|