Relacja ta wiąże aktorów w tym sensie, że osiągnięcie celu przez jednego aktora uszczupla lub uniemożliwia osiągnięcie konkurencyjnego celu przez innego aktora. Jest to relacja między podmiotami sprawczymi i jeśli zachodzi ona w życiu publicznym obok relacji kooperacji i wymiany (a takimi właśnie relacjami będziemy się tutaj zajmować), to mamy do czynienia z konfliktem społecznym.
Sądzi się na ogół, iż przyczyną konfliktu społecznego jest taka dystrybucja dóbr rzadkich, której prawomocność jest kwestionowana przez tę stronę konfliktu, którą ta dystrybucja
upośledza
. Tak, oczywiście, zdarza się i to bardzo często, ale z pewnością nie jest to jedyna przyczyna konfliktów społecznych. Co więcej, można argumentować, że najcięższe przypadki konfliktów społecznych niekoniecznie dotyczą kwestii prawomocnej (Weber 2002: 23) dystrybucji dóbr rzadkich, gdzie strony konfliktu uprawiają grę o sumie zerowej. Znamy bowiem z historii przypadki ciężkich konfliktów społecznych, w których przyczyną nie były w ogóle kwestie sposobu dystrybucji dóbr rzadkich, lecz na przykład definiowanie wroga w kategoriach etnicznych (konflikty etniczne) czy religijnych (konflikty religijne). Znane są też konflikty o podłożu aksjologicznym, w których główną przyczyną sytuacji konfliktowej jest próba narzucenia przez jedną grupę określonej interpretacji świata społecznego pozostałym grupom danego społeczeństwa. Nie mamy w tym przypadku do czynienia z walką o zmianę systemu dystrybucji dóbr rzadkich, lecz z konfliktem o głębszym podłożu, wynikającym ze sprzecznych definicji normatywnych odnoszących się do porządku społecznego. Przyczyną konfliktu mogą być też zawiedzione nadzieje, niemożność sprostania przez władze oczekiwaniom społecznym, które ta władza wzbudziła przez prezentowaną ideologię czy obietnice bez pokrycia. Jak wynika z tego krótkiego przeglądu, przyczyny konfliktu społecznego są różnorakie i jeśli którąś z tych przyczyn zamieszczamy w definicji pojęcia, to tym samym zawężamy je do określonego typu konfliktu (pomijając wszystkie inne spotykane w rzeczywistości społecznej).
Podsumowując, możemy stwierdzić, że konflikt społeczny jest antagonistyczną relacją pomiędzy przynajmniej dwoma aktorami zbiorowymi, zachodzącą w przestrzeni życia publicznego, że aktorzy ci są świadomi owej antagonistycznej relacji, a sama relacja ma swoje przyczyny, które przesądzają o charakterze konfliktu i sposobach jego rozwiązywania.
|