zdania, które trudno byłoby określić jako charakterystyczne dla stylu tylko jednego z nich. Podobnie i w Pięcioksięgu łatwiej ustalić na podstawie kryterium stylu przynależność jakiegoś dłuższego, ciągłego fragmentu do któregoś ze zbiorów. Jeśli jednak dwa z tych zbiorów dotyczą tego samego tematu i w danej opowieści przeplatają się, trudno wówczas je wyodrębnić i określić granice połączenia ich materiału. Natomiast jeśli kryteria się pokrywają, to wtedy wzajemnie się wzmacniają i potwierdzają.
Przykładem może być biblijna opowieść o stworzeniu świata. W Księdze Rodzaju są dwa opisy stworzenia, między którymi istnieje niezgodność co do kolejności aktów
twórczych
Boga. Występują też w nich różnice w użyciu imion Boga i różnice stylu. Różnią się także samą koncepcją bóstwa. Można więc do tych opisów zastosować więcej niż jedno z owych kryteriów, które tutaj wzajemnie się wzmacniają. Można też im zaufać, nawet jeśli tylko jedno z nich da się zastosować w danej szczegółowej części opowieści czy nawet wersetu. Wielu biblistów stara się ustalić dokładne granice poszczególnych zbiorów w całym Pięcioksięgu i włączyć nie tylko większe fragmenty, ale i poszczególne wersety do właściwego źródła. Nie należy więc się dziwić, że nie zgadzają się oni ze sobą w ustaleniu dokładnych podziałów. Nie na tym jednak polega właściwe zadanie i znaczenie krytyki biblijnej w odniesieniu do Pięcioksięgu. Jej zadaniem jest wykazanie, że Pięcioksiąg zawiera materiał zaczerpnięty z różnych zbiorów, a także badanie rodzaju, charakteru i daty owych zbiorów, z których powstała wielka kompilacja Pięcioksięgu.
Nam może dziś wydawać się dziwne, że jeden autor dwie różne relacje o tym samym wydarzeniu przeplatał i łączył w jedno opowiadanie. Mamy wyraźne przykłady stosowania tych metod przez starożytnych pisarzy. Najlepiej obrazuje to działalność Tacjana Syryjczyka, pisarza wczesnochrześcijańskiego, który około 60 r. przyjął chrześcijaństwo. Otóż Tacjan z czterech ewangelii kanonicznych stworzył jedno ciągłe dzieło tzw. Ewangelię z czterech (po grecku: To diatessaron euangelion) zwaną Diatessaron. Posł
|