9. Ostrość zakresu nazwy
Kto zna się na drukarstwie, ten biorąc do ręki dowolny przedmiot umie rozstrzygnąć, czy przedmiot ten jest, czy nie jest desygnatem nazwy "czcionka garmondowa". Jeśli umiemy, znając należycie dany język, bez wątpliwości rozstrzygnąć o każdym napotkanym przedmiocie, z którym odpowiednio zapoznaliśmy się, czy jest on, czy nie jest desygnatem pewnej określonej nazwy, mówimy, że w danym języku nazwa ta ma ostry zakres, skrótowo - że jest nazwą ostrą. Jeżeli natomiast o pewnych napotkanych przedmiotach, mimo dobrego zapoznania się z ich cechami, nie umiemy orzec, czy są, czy nie są desygnatami danej nazwy, to nazwę taką określamy jako nazwę nieostrą. Mamy np. nazwę "kartka papieru". Jeżeli mamy kawałek papieru o rozmiarach 15@20 cm, to wiadomo, że jest to kartka papieru; jeśli ma 1@1 cm albo 80@120 cm, to nikt tego nie nazwie kartką. Ale od jakich rozmiarów "zaczyna się" kartka? Na jakich rozmiarach "kończy się" kartka? Tego nie wiemy, póki nie umówimy się jakoś co do tego. Kto zabija z chęci zysku, jest złoczyńcą, kto wbrew zakazom wsiada przednim pomostem do tramwaju, przez to samo nie jest jeszcze złoczyńcą. Ale czy jest desygnatem nazwy "złoczyńca" ten, kto w parku miejskim wydeptuje ścieżki przez trawnik? Źle czyni - ale czy jest desygnatem nazwy "złoczyńca", czy nie, na to nie możemy się zdecydować. Czy ten, kto przez 5 minut dziennie w czasie godzin pracy
próżnuje
, jest próżniakiem? Na pewno nie. A kto próżnuje 10, 15, 20, 25, 30... 50... 150... 200... 300 minut? Kiedy "zaczyna się" próżniactwo?
Zilustrujemy to na wykresach, rysując koła, które obrazować będą zakresy nazw. Jako przykład nazwy ostrej weźmiemy nazwę "prokurator" w ścisłym znaczeniu tego słowa; póki ktoś ma nominację na prokuratora, jest prokuratorem; skoro go zwolnią z tej pracy albo umrze, to prokuratorem być przestaje.
|