86km
Rozwidlenie dróg W lewo droga do byłej wojennej kwatery Hitlera w Gierłoży, wiodąca przez Karolewo i Czerniki. Karolewo – osada podmiejska, założona w końcu XIXw. Na pocz. XX w. był tu jeden z największych zakładów filantropijnych ówczesnych Niemiec. W 1910 zakład miał 1000 wychowanków, w tym 807 chorych na epilepsję, gruźlicę, choroby umysłowe i alkoholików. W latach II wojny światowej w części budynków utworzono szkołę pielęgniarską, a pacjentów zakładu wymordowano, w ramach zbrodniczej akcji eutanazji. W pałacyku mieściła się, jak głoszono
oficjalnie
, szkoła oficerów SS, a właściwie było tu kierownictwo specjalnej jednostki SS, chroniącej pobliską kwaterę Hitlera w Gierłoży. We wsi Czerniki (4 km) kościół św. Jana, gotycki z XIVw., przebudowany w XVIII w.; wieża z 1885. W kościele gotycki, polichromowany krucyfiks z XV/XVI w. 1 km za Czernikami, z lewej, za torami kolejowymi, jez. Mój (pow. 116,5 ha, głęb. 4,1 m). Nieco dalej, z prawej, zarastające jez. Siercze (pow. 57,3 ha, głęb. 2 m). Gierłoż (7 km) – osada i las na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich z Pojezierzem Mrągowskim. W lesie Gierłoż na obszarze ok. 2,5 ha zachowały się ruiny byłej wojennej kwatery Hitlera zwanej "Wilczym Szańcem" (Wolfschance). Kwatera została zbudowana w 1940–44 na podstawie planów sporządzonych w sztabie organizacji Todta. Prace budowlane wykonywały oddziały organizacji pod przykrywką firmy "Askania-Werke" oraz firm z nią współpracujących. Odpowiedzialnym za budowę był główny projektant w organizacji Todta, inż. Behrens. Kwaterę otaczał pas pól minowych (miny w obudowie drewnianej, porcelanowej i innych w celu utrudnienia ich wykrycia za pomocą przyrządów saperskich) i stanowiska artylerii przeciwlotniczej. Dostęp do niej był starannie strzeżony (warty, szlabany, zasieki), a obszar kwatery podzielony na sektory i strefy, w których obowiązywały zróżnicowane przepustki i hasła. Kwatera posiadała własną bocznicę kolejową, centralną kotłownię, agregaty prądotwórcze, bezpośrednie połączenie telefoniczne z Berlinem i sztabami ważniejszych odcinków frontu, w pobliżu znajdowało się niewielkie lotnisko. Na obszarze kwatery było ponad 70 różnych obiektów, w tym 7 bunkrów ciężkich, pełniących rolę schronów przeciwlotniczych i kilka bunkrów średniej wielkości, służących jako zabezpieczenie ważniejszych urządzeń technicznych czy niektórych biur, kilkadziesiąt lekkich bunkrów betonowych i ceglanych służących jako biura, kasyna, hotele oraz kilkadziesiąt drewnianych bunkrów przeznaczonych na cele gospodarcze. Grubość ścian bunkrów ciężkich wynosiła 4–6 m, a stropów 6–8 m. Ściany kilku bunkrów składały się z 2 warstw – przerwa między ścianami obu warstw wypełniona była drobnym szutrem. Drogi i ścieżki oraz odkryte przestrzenie między bunkrami i lasem maskowane były za pomocą siatek z imitacją liści, rozpiętych na biegnących od bunkrów do drzew drutach. Siatki maskujące były prawdopodobnie zmieniane kilka razy w ciągu roku, w zależności do zabarwienia lasu. Hitler przebywał w kwaterze (z przerwami) od czerwca 1941 (kilka dni po napaści na ZSRR) do 20 listopada 1944. Tu też 20 lipca 1944 dokonano na niego nieudanego zamachu. Fakt ten upamiętnia tablica poświęcona hrabiemu Klausowi von Stauffenbergowi, wykonawcy zamachu. W opuszczonej przez Hitlera kwaterze rozlokował się sztab 4 armii polowej gen. Friedricha Hossbacha. Kwatera została wysadzona przez wojska niemieckie 24 stycznia 1945. Do wysadzania ciężkiego bunkra trzeba było użyć 8–12 ton materiału wybuchowego (trotyl i melinit).
Z Gierłoży droga lokalna prowadzi na pn. wsch. przez Radzieje do Węgorzewa (28 km).
|