Dane tekstu dla wyniku: 1
Identyfikator tekstu: PWN_3102000000033
Tytuł:
Wydawca: Comandor
Źródło: Pod prąd : refleksje rocznicowe
Kanał: #kanal_ksiazka
Typ: #typ_fakt
Autorzy: Wojciech Jaruzelski,  
Data publikacji: 2005
Porozumienia sierpniowe, a kryzys gospodarczy
W tym miejscu należy cofnąć się pamięcią do gdańskich 21 punktów-postulatów. To wielki historyczny akt, niezwykle cenne było jego wolnościowe przesłanie. Ale trzeba też uczciwie przyznać, że zawarta tam była ekonomiczna "bomba zegarowa". Połowa z nich miała charakter roszczeniowo-populistyczny, można powiedzieć "ultrasocjalistyczny". W warunkach kryzysu gospodarczego było to wielce nieodpowiedzialne i wręcz "księżycowe". Wówczas jednak brzmiały one niezwykle atrakcyjnie. Co z nich zostało? O czym wówczas nie mówiono, a co po dziesięciu latach stało się odmienną, o 180 stopni rzeczywistością? Jakie byłyby reakcje, gdyby Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Gdańsku zaproponował np. 22 punkt: prywatyzacja i reprywatyzacja? Czy też punkt 23: nieuchronność znacznego bezrobocia? Przecież inicjatorów nie tylko by wygwizdano, ale po prostu przepędzono. Gdyby zaś - jakimś cudem - takie postulaty uchwalono, czy byłoby 10 milionów członków? Jakie więc w sferze społeczno-gospodarczej były punkty-postulaty - pkt. 7: "Wypłacenie strajkującym zarobków za strajk, jak za urlop wypoczynkowy"; pkt.10: "Realizowanie pełnego zaopatrzenie rynku. Eksport wyłącznie nadwyżek"; pkt.14: "Obniżenie wieku emerytalnego - dla kobiet do 50 lat, dla mężczyzn do 55, lub zapewnienia emerytur po przepracowaniu w PRL 30 lat dla kobiet i 35 - dla mężczyzn"; pkt. 17: "Zapewnienie odpowiedniej ilości miejsc w żłobkach i przedszkolach"; pkt. 18: "Wprowadzenie płatnych urlopów macierzyńskich przez 3 lata"; pkt. 19: "Skrócenie czasu oczekiwania na mieszkanie"; pkt. 20: "Podniesienie diety z 40 do 100 złotych i dodatku za rozłąkę". Najbardziej jednak niebezpieczne były te postulaty, które oznaczały - zarabiać więcej, a pracować krócej: pkt 8 "Podniesienie zasadniczej płacy o 2 tys. złotych; pkt 9: "Zagwarantować wzrost płac równolegle do wzrostu cen"(w praktyce egzekwowano to z nawiązką - WJ); pkt 21: "Wprowadzenie wszystkich sobót wolnych od pracy". Nałożyły się na to fakty, zjawiska, procesy, o których była mowa wcześniej. Niezależnie więc od praprzyczyny, od systemowych realiów i schorzeń, od skutków dotkliwego nieurodzaju w latach 1979 - 1980, na osłabioną już gospodarkę spadły dodatkowe ciosy. Prof. Jan Szczepański , jako przewodniczący Nadzwyczajnej Komisji do spraw kontroli realizacji porozumień sierpniowo-wrześniowych, jeszcze w lipcu 1981 roku informował, że skutki około 700. lokalnych, głównie wystrajkowanych umów, okażą się druzgocące dla gospodarki kraju. Wszystko to musiało przynieść jej ciężką zapaść, stan przedagonalny.
Społeczeństwu przedstawiany jest obecnie inny obraz. Nawet renomowane podręczniki szkolne, jak chociażby autorstwa Anny Radziwiłł i Wojciecha Roszkowskiego ("Historia dla szkół średnich 1945-1990" - Wydawnictwo Naukowe PWN) nie ustrzegły się skrajnego bałamuctwa. Oto ono - cytuję: " Braki były wynikiem bałaganu i biurokracji, a także gromadzenia przez władze zapasów na wypadek wprowadzenia stanu wojennego.". I dalej: "Jesień niepokojów. Napięcia społeczne nie ustępowały, władze podsycały je, to