iędzy lud, do jakiejś wioski, zagubionej w głuszy, i tam słaby i wydelikacony paniczyk wykonywać będzie ciężką robotę chłopską, będzie się narażał na wszelkie możliwe niedostatki, byle tylko wnieść do tego nieszczęsnego środowiska słowo pociechy, ewangelię naszych dni – socjalizm. Czym jest dla niego zesłanie, Sybir, śmierć? Cały pochłonięty swoją wielką ideą, promienną, ożywczą jak zbawienne słońce południa, gardzi cierpieniem i nawet śmierć gotów jest spotkać z uśmiechem szczęścia na twarzy".
Do wystąpień masowych wszakże nie doszło. Brutalne represje policyjne wobec narodników wywołały najpierw samoobronę, a później dążenie do odwetu. W początku 1878 r. Wiera Zasulicz wystrzałem z rewolweru zraniła
oberpolicmajstra
petersburskiego gen. Trepowa, który nie chcącego mu się ukłonić więźnia politycznego kazał wychłostać rózgami. Wiera Zasulicz została przez sąd przysięgłych uniewinniona, co przynosi zaszczyt ówczesnemu sądownictwu rosyjskiemu, oddane zaś przez nią strzały dały hasło do dalszych zamachów. W organizacji Ziemla i Wola powstała zamknięta grupa terrorystyczna, która aktami indywidualnego terroru pragnęła zdezorganizować aparat rządowy i uchwycić władzę w państwie. Zamachy i terror skierowane były nie tylko na gubernatorów i żandarmów. Celem ponawianych ataków był sam car. Nie powiodła się próba podminowania toru kolejowego, którym miał przejeżdżać pociąg carski, nie dało projektowanego rezultatu wysadzenie w powietrze sali jadalnej w Pałacu Zimowym, dopiero 13 marca 1881 r. w szóstym zamachu bomba położyła kres życiu Aleksandra II.
Przedtem jeszcze, w 1879 r., Ziemla i Wola uległa rozłamowi. Wyłoniły się z niej dwie organizacje – Narodnaja Wola dążąca do "obalenia istniejących obecnie form państwowych i podporządkowania ludowi władzy państwowej" i Czornyj Pieriedieł poczytujący za pierwszy nakaz oddanie całej ziemi chłopom.
|